وەزیری پێشووتری نەوتی عێراق: کێڵگەکان بەو کۆمپانیایانە درا کە ئەزموونی بەرچاویان  نییە

لە نامەیەکدا وەزیری پێشووتری نەوتی عێراق  جەبات ئە لعێبی نیگەرانی خۆی دەگەیەنێتە سەرۆک وەزیران محمد شیاع سودانی سەبارەت بەگەڕی شەشەمی مۆڵەت ( جولات التراحیص) .

لەنامەکەدا باسی ڕۆڵی خوی و کادری نیشتمانی کەرتی نەوت دەکات لە بوژانەوەی سەکتەری نەوتی عێراق لە دوای روخانی رژێمی پێشوو لە ساڵی ٢٠٢٣دا ،وەڕەخنە لە گەڕی شەشەمی مۆڵەت دەگرێت بەوەی:

• کێڵگەکان بەو کۆمپانیایانە درا کە ئەزموونی بەرچاویان  نەبوو وە لە ماوەی ساڵانی ڕابووردوودا، ئەنجامێکی ئەرێنییان بۆ کەرتی نەوت بەدەست نەهێناوە. وە نە یانتوانییوە بگەن بە : ئامانجە دیاریکراوەکانی کە لەگرێبەستەکانی پێشودا ئاماژەی پێکراوە. نەیان توانییوە بگەن بە ئاستی پێویست لە بەرهەمهێنان هەرەوها نەبوونی ڕاهێنانی ستافی نیشتمانی ، بەشدارینەکردن لە دەستکەوتە کۆمەڵایەتی و خزمەتگوزارییەکان وەک لە وڵاتانی دیکەدا هەیە.

• پشتگوێخستنی هەوڵە نیشتمانییە ڕاهێنراو و کارا و بەتواناکان کە پێشتر لە سەردەمێکدا بەرهەمی گەیاندە ٤ ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا.

• پشتگوێخستنی ئەم کەرتە بە بیانووی بەکارهێنانی کۆمپانیا بیانییەکان کە ستانداردی کوالیتی دانپێدانراویان نییە دەبێتە هۆی پەکخستنی گەشەپێدان و پێشخستنی خوازراو و دورخستنەوەی کاریگەریی ستافی نیشتمانی لێهاتوو.

• کەرتی نەوت خاوەنی توانایەکی یەکجار زۆرە لە هەموو بوارەکاندا، و مەعقول نییە پەراوێز بخرێن و سنووردار بکرێن، توانای کارکردنیان  و پەرۆشیان  باشترە لە زۆرێک لەو کۆمپانیایانە کە کادرەکانمان  دادەمەزرێننەوە بۆ کارکردن لەگەڵیان و لە ژێر فەرمانی ئەواندا. و سوودیان لێ وەردەگرن و بڕوانامەکانیان دەقۆزنەوە.

دەقی ناماکەی جەبار ئەل لعێبی وەزیری پێشووی نەوت: 

جەنابی سەرۆکی بەڕێز

پێویستم بە ڕاسپاردە نییە لە کەرتی نەوتدا، بەو پێیەی من یەکێکم لە  بنیاتنەرەکانی و یەکێکم لەوانەی قوربانیم دا بۆ هێنانە ئارای گۆڕانکاریی چۆنایەتی تێیدا دوای لەناوچوونی ئەم کەرتە، دوای ماوەیەکی کەم لە داگیرکاری لە ساڵی 2003. تەنانەت من و براکەم ، پارێزگاری بەسرە لەو کاتەدا شێخ موزاحیم التمیمی بارەگایەکمان بۆ بەڕێوەبردنی نەوت لە بەسرە نەدۆزیەوە، بۆیە پشتمان بە هەوڵی هاووڵاتیانی بەشەرەفی بەسرە بەست کە پێشتر لە نەوتی باشوور کاریان کردبوو، بۆ ئەوەی بتوانین هێڵێکی نوێی کارکردن  دیاری بکەین بۆ دەستپێکردن لەم کەرتەدا  و دەستپێکردنەوەی بەرهەمهێنانی نەوتی عێراقی، کە لە بەرهەمهێنان و هەناردەکردندا گەیشتووەتە حاڵەتی سفر،،

بەڵام ئێمە لەسەر خۆمان و بە هۆی ئەزموونی نیشتمانی پێش نەوت، بڕیارمان دا کە تا کۆتایی ساڵی ٢٠٠٣ لە سفرەوە بۆ یەک ملیۆن بەرهەم بهێنین، ئەوەبوو تا کۆتایی ساڵی ٢٠٠٣ توانیمان ڕێژەی بەرهەمهێنان و هەناردەکردن بە ڕێژەی یەک ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا بەرز بکەینەوە، وە لێم مەپرسن کە ئەمە چۆن کرا، چونکە گەشتێکی سەخت و خمناکە کە  عێراق ببینیت  بەبێ نەوت، کە دووەم وڵاتی ئۆپێکە، دواتر خێرایی کارەکانمان زیادکرد بۆ ئەوەی لە ماوەی دوو ساڵدا بگەینە دوو ملیۆن و چارەکێک ، و ئێمە ژیانمان بۆ بەسرە و باشوور بە گشتی گەڕاندەوە، بە دووبارە بنیاتنانەوەی پاڵاوگەی بەسرە، کە لەکارکەوتبوو، و ئەمەش دەستکەوتێک بوو تیشکێکی هیوا و سەرسامییەکی بێهاوتای ئەمریکییەکان و ئینگلیزەکان و کۆمپانیا گەورەکانی نەوتی نێودەوڵەتی بوو، کە شایەتی لەدایکبوونی چاوەڕواننەکراوی عێراق بوون.

من ئەو هەوڵانە ناشارمەوە کە بۆ وەستاندنی ئەم کەرتە دەدرا، لە چەند لایەنێک

  به ڵام خه ڵکی به سرە به ته واوی ئاماده بوو بۆ قوربانیدان و ڕاگرتنی تێکدانی ئه نقه سته ی دامه زراوه نه وتییه کانی عێراق، هه ڕوه ها پاراستنی ئه و ژێرخانه ی که چاوی چه ندین دوژمنی لەسەرە، که به نیازێکی خراپەوه کاریان ده کرد و ڕێگرییان له بوژانه وه ی که ڕتی نه وتی عێراق ده کرد، و ئەوان بە هەموو شێوەیەک کاریان کرد بۆ ئەوەی دار بخەنە ناو چەرخی پرۆسەی وەستاندنی ئەم کەرتە و هەوڵدان بۆ وەستاندنی، بەڵام ئێمە بە ئامادەبوونی گروپێکی دەستەبژێری عێراقییە بەڕێزەکان هیواکانیانمان بێهیوا کرد.

پێویست ناکات ئەوەتان بیر بخەمەوە کە تیمی ئاوەدانکردنەوەی نەوت لەناو پێکهاتەکانی سوپای ئەمریکادا بە پلانێک کاریان دەکرد کە بەپێی ئەو پلانە عێراق لە باشترین حاڵەتدا دەگاتە بەرهەمهێنانی یەک ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا، بەڵام دوای تێپەڕبوونی لانیکەم پێنج ساڵ، ئێمە بە ئیرادەیەکی نیشتمانی عێراقی لەم کەرتەدا و بەبێ پشتیوانی دەرەکی و لە ماوەی کەمتر لە ساڵێکدا ئەم ئاستە بگەین و سەرسامیان بکەین .

ئەم هەوڵە گەورانە وای لێکردووین کە لە گرنگی ئەم کەرتە ژیانییە بۆ گەل و میللەتی عێراق بگەین، لەکاتێک خەڵکەکەی کۆنترۆڵی بکەن.

بەڵام ئەمڕۆ ئێمە لەبەردەم خولێکی نوێی  مۆڵەتداندا وەستاوین کە لە جەوهەردا پشت بە هەوڵی کۆمپانیا بیانییەکان دەبەستێت، بەبێ ئەوەی هەوڵی نیشتمانی عێراقی تێدا بەشداربێت و تێبینیمان هەیە لەسەر ئەم خولە شەشەمەی کە بەم دواییە ڕاگەیەندرا، کە دەتوانرێت بەم شێوەیە کورت بکرێتەوە : .

– کێڵگەکان بەو کۆمپانیایانە درا کە ئەزموونی بەرچاویان  نەبوو وە لە ماوەی ساڵانی ڕابووردوودا و لە ماوەی کارکردنیان لە وڵاتدا ئەنجامێکی ئەرێنییان بۆ کەرتی نەوت بەدەست نەهێناوە. وە نە یانتوانییوە بگەن بە : ئامانجە دیاریکراوەکانی کە لەگرێبەستەکانی پێشودا ئاماژەی پێکراوە. نەگەشتوون بە ئاستی پێویست لە بەرهەمهێنان، نەبوونی ڕاهێنانی ستافی نیشتمانی ، بەشدارینەکردن لە دەستکەوتە کۆمەڵایەتی و خزمەتگوزارییەکان وەک لە وڵاتانی دیکەدا هەیە.

– پشتگوێخستنی هەوڵە نیشتمانییە ڕاهێنراو و کارا و بەتواناکان کە پێشتر لە سەردەمێکدا بەرهەمی گەیاندە ٤ ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا، هەروەها لە سەردەمی گەمارۆی ناڕەوا ئەم کادرە نەوتییە عێراقیانە توانیان لە ساڵی ٢٠١٩دا پەرە بە حەوت کێڵگەی نەوتی بدەن لە ناوچەی باشوور، بە ڕێژەی بەرهەمهێنانی ٦٠٠ هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا بۆ پشتگیریکردنی بەرهەمی گشتی بەجۆرێک کە کۆی ڕێژەی بەرهەمهێنان لە ماوەی ئەوەی پێی دەوترێت (نەوت بۆ خۆراک و دەرمان) گەیشتە بەرهەمهێنانی دوو ملیۆن و نیو بەرمیل لە ڕۆژێکدا.

-پشتگوێخستنی ئەم کەرتە بە بیانووی بەکارهێنانی کۆمپانیا بیانییەکان کە ستانداردی کوالیتی دانپێدانراویان نییە دەبێتە هۆی پەکخستنی گەشەپێدان و پێشخستنی خوازراو و دورخستنەوەی کاریگەریی ستافی نیشتمانی لێهاتوو و بەکارهێنانی تواناکانیان بەتایبەت گەنجان، ستافێک کە ساڵانەدەرچووی زانکۆ و پەیمانگاکانمانن.

-کەرتی نەوت خاوەنی توانایەکی یەکجار زۆرە لە هەموو بوارەکاندا، و مەعقول نییە پەراوێز بخرێن و سنووردار بکرێن، توانای کارکردنیان  و پەرۆشیان  باشترە لە زۆرێک لەو کۆمپانیایانە کە کادرەکانمان  دادەمەزرێننەوە بۆ کارکردن لەگەڵیان و لە ژێر فەرمانی ئەواندا. و سوودیان لێ وەردەگرن و بڕوانامەکانیان دەقۆزنەوە. ئەمە بەفیڕۆدانێکی گەورەیە لە توانای دەوڵەت و کادیرە نەتەوەییەکانی.

– ⁠

برام جەنابی سەرۆک

من بۆتان دەنووسم چونکە دەزانم کە ئێوە سیفەتی نیشتمانپەروەرانە و حەماسەت و ئارەزووی گرنگیدانتان بە ستافی نیشتمانیمان هەیە، بەتایبەتی کەرتی زیندوی نەوتی کە سەربەخۆیی و پێشکەوتنی وڵاتەکەیە.

ڕێز و پێزانینی منت هەیە

جەبار عەلی اللوعیبی

وەزیری پێشووی نەوت
ئایاری ٢٠٢٤