سێ ئەندامی لیژنەی کاروباری دەرەوە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا رۆژی ١٨ ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ نامەیەک ئاراستەی جۆبایدن سەرۆکی وڵاتەکەیان دەکەن و تیایدا داوای لێدەکەن کە لە کۆبونەوەی لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی عێراق محمد شیاع سودانی لە بارەگای نەتەوە یەکگرتووەکان بابەتی چارەسەر و کۆتاییهێنان بە کێشەکانی هەرێم باس بکات.
لەنامەکەدا باسی هەوڵەکانی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا ئەنتۆنی بلینکن لە مانگی ئابدا بۆ رێکەوتنی بەغدا و هەولێر و کردنەوەی بۆری هەناردەی عێراق- تورکیا دەکات کە سەرکەوتوو نەبووە. هەروەها باسی نامەکەی سەرۆک وەزیرانی هەرێم مەسرور بارزانی دەکات لە ٣ی ئەیلولودا بۆ سەرۆک بایدان کە تیایدا دەڵێت “ئێستا لە سەرەپێچێکی تری مێژووی ئێمەدا بۆتان دەنووسم، کە ترسم هەیە بەزەحمەت بەسەریدا زاڵبین. ئێمە لە ڕووی ئابوورییەوە خوێنمان لێ دەچۆڕێت و لە ڕووی سیاسییەوە بریندار دەبین. بۆ یەکەمجار لە ماوەی خولی سەرۆکوەزیرانمدا، نیگەرانییەکی جدیم هەیە کە ئەم هەڵمەتە نا ئەخلاقییە لە دژی ئێمە ڕەنگە ببێتە هۆی داڕمانی… مۆدێلی عێراقی فیدراڵی کە ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٠٣دا پاڵپشتی کرد و لەو کاتەوە بانگەشەی بەردەوامی پشتگیریکردنی دەکات”.
دەقی وەرگێڕدراوی تەواوی پەیامی کۆنگرێسی ئەمریکا بۆ سەرۆک بایدان :
جەنابی بەڕێز جۆزێف ئاڕ. بایدن سەرۆکی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا
کۆشکی سپی ئەمریکا. 1600پێنسیلڤانیا ئەڤینۆ، نیویۆرک 18 ئەیلوولی ٢٠٢٣
سەرۆک بایدنی بەڕێز،
داواتان لێدەکەین هەموو هەوڵێکتان بخەنەگەڕ بۆ کۆتایی هێنان بە مامەڵەی قبوڵنەکراو لەگەڵ کوردانی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق لەلایە هاوپەیمانانی ئێران لە عێراق.
ئێوە باش ئاگاداری ئەو ڕۆڵەن کە ئەمریکا لە پاڵپشتیکردنی گەلی عێراق هەیبوو لە نووسینەوەی دەستووری ساڵی ٢٠٠٥ کە هەرێمێکی نیمچە سەربەخۆی لە هەرێمی کوردستان دامەزراند. حکومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق یەکێکە لە هاوبەشە متمانەپێکراوەکانمان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لەگەڵ ئەوەشدا لەژێر فشاری ئابوری و سیاسی و یاساییدایە، لەوانە، بەپێی ڕاپۆرتەکان، لەلایەن فایق زەیدان، سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای دادوەری عێراقەوە، و هەڕەشەی سەربازی لەلایەن ئێران و هاوپەیمانەکانییەوە لە بەغدا.
جێگای دڵخۆشییە کە دەوترێت محەمەد شیاع ئەلسودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق قەرزێکی بەبڕی 2.1 ترلیۆن دیناری عێراقی پەسەندکردووە بۆ یارمەتیدان لە پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی حکومی و خەرجییەکانی دیکە لە کوردستان تا مانگی تشرینی دووەم. بەڵام بابەتی گەورەتر ڕێگریکردنە لە هاوردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگەی بۆری عێراق-تورکییەوە(ITP). ئەمە لە کاتێکدایە کە نرخی نەوت بەرز دەبێتەوە، ئێرانیش سەرەڕای سزاکانی ئەمریکا، تاڕادەیەک بە ئاسانی نەوت هەناردە دەکات.
ئەنتۆنی بلینکن، وەزیری دەرەوە لە نامەیەکدا کە لە بەرواری ١٥ی ئابدا نووسراوە، ئاماژەی بە گرنگی هێڵی بۆری عێراق-تورکیا کردووە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا “بەشداری کردووە لە چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە لە بەغدا و ئەنقەرە و هەولێر”. هه روەها جه ختی له وه کردەوه که “هاوبەشی ئێمه له گه ڵ حکومەتی کوردی بە یەکێک له پایه کانی په یوه ندی فراوانترمان لەگەڵ عێراقدا دەمێنێتەوە “.
بەڵام لە 3ی ئەیلولدا، دەوترێت مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە نامەیەکدا کە بۆتانی ناردووە، ڕایگەیاندووە، کێشە گشتییەکە خراپتر بووە. بە وتەی مەسرور بارزانی: “ئێستا لە سەرەپێچێکی تری مێژووی ئێمەدا بۆتان دەنووسم، کە ترسم هەیە بەزەحمەت بەسەریدا زاڵبین. ئێمە لە ڕووی ئابوورییەوە خوێنمان لێ دەچۆڕێت و لە ڕووی سیاسییەوە بریندار دەبین. بۆ یەکەمجار لە ماوەی خولی سەرۆکوەزیرانمدا، نیگەرانییەکی جدیم هەیە کە ئەم هەڵمەتە نا ئەخلاقییە لە دژی ئێمە ڕەنگە ببێتە هۆی داڕمانی… مۆدێلی عێراقی فیدراڵی کە ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٠٣دا پاڵپشتی کرد و لەو کاتەوە بانگەشەی بەردەوامی پشتگیریکردنی دەکات”.
ڕوونە کە ئەو هەوڵانەی وەزیری دەرەوە بلینکن ئاماژەی پێکرد، بەشدار نەبوون لە چارەسەری سەرکەوتووانەی قەیرانی عێراق و کردنەوەی بۆرییەکە، هەروەها پێویستییەکی بەپەلە هەیە بۆ ستراتیژییەکی نوێ بەرامبەر بە عێراق. داواتان لێدەکەین لە کۆبوونەوەکەتان لە کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەم بابەتە لەگەڵ سەرۆکوەزیران سودانی بوروژێنن. هەروەها داوا دەکەین بزانین ئێوە و وەزیری دەرەوە بلینکن بەنیازن چ هەنگاوێکی نوێ و تایبەت بنێن بۆ چارەسەرکردنی ئەم قەیرانە”.
“سوپاس بۆ گرنگی پێدانت.
لەگەڵ سڵاوی دڵسۆزانە،
مایکل والتز، ئەندامی لیژنەی کاروباری دەرەوەی ئەنجومەنی نوێنەران
مایکل تی. مەککۆل، سەرۆکی لیژنەی کاروباری دەرەوەی ئەنجومەنی نوێنەران
جۆ ویلسۆن، سەرۆکی لیژنەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، لیژنەی کاروباری دەرەوە لە ئەنجومەنی نوێنەران
